Menu

• Aktualności
• Sztandar i patron Szkoły Podstawowej
• Kadra pedagogiczna
• Wychowawcy klas
• Pedagog
• Psycholog
• Rekrutacja
• Terminy zebrań z rodzicami
• Biblioteka
• Świetlica
• Rada Rodziców
• Dzwonki
• Stołówka

Szkoła Podstawowa

Sztandar i patron Szkoły Podstawowej

         Wydarzenie to stanowiło ukoronowanie wieloletnich starań podejmowanych przez Towarzystwo Przyjaciół Jaktorowa, aby trwale zapisać w pamięci mieszkańców postać Stefanii Cygańskiej, jednej z osób najbardziej zasłużonych dla społeczności Jaktorowa, szczególnie dla jaktorowskiej oświaty.

         Stefania Cygańska urodziła się 15 kwietnia 1883 roku w szlacheckiej rodzinie Zalewskich w pobliżu Włodzimierza Wołyńskiego. Po ukończeniu szkoły średniej i seminarium nauczycielskiego, jeszcze w czasach zaborów, prowadziła działalność w ramach tajnego nauczania. Od 1905 roku przez kilkanaście lat związana była z Warszawą, gdzie pracowała w szkole średniej. Pracę oświatową w Jaktorowie podjęła w 1919 roku, zamieszkała przy ulicy Miodowej. Od tego czasu, przez ponad 30 lat, pełniła funkcję kierowniczki Szkoły Podstawowej. Stefania Cygańska, wspólnie z Leonardem Maciejewskim stworzyła podstawy szkolnictwa w naszej miejscowości.

         W najtrudniejszym, początkowym okresie działalności szkoły, Stefania Cygańska nie dysponowała stałym miejscem do nauczania. Zajęcia odbywały się w kilku wynajmowanych lokalach, znacznie od siebie oddalonych. Klasy, z konieczności, często łączono, było to uciążliwe dla uczniów i nauczycieli. Zdarzało się, że z powodu braku ławek, dzieci uczyły się na stojąco. Zimą, ze względu na trudności ze zdobyciem opału, w klasach panowała tak niska temperatura. To było powodem odwoływania lekcji.

         Dzięki zaangażowaniu Stefanii Cygańskiej został wybudowany pierwszy w Jaktorowie budynek szkolny. Miało to miejsce w latach trzydziestych XX wieku. Tuż przed wojną uczniowie i nauczyciele mogli zacząć korzystać z sal lekcyjnych z prawdziwego zdarzenia. Budynek do dziś funkcjonuje jako szkoła. Stefania Cygańska prowadziła szkołę przez większą część okresu wojny, pomimo rozgrabienia przez Niemców mebli szkolnych i pomocy naukowych oraz spalenia biblioteki szkolnej.

         Program nauczania w okresie okupacji był bardzo ograniczony i nie obejmował zajęć z języka polskiego, historii i geografii ojczystej. Broniąc polskości, Stefania Cygańska po raz kolejny w swoim życiu prowadziła tajne nauczanie. Za taką działalność groziła ze strony okupanta najwyższa kara. W końcowym okresie wojny Stefania Cygańska, należąca do Armii Krajowej, zmuszona była ukrywać się poza Jaktorowem. Obawiała się aresztowania po wykryciu w jej domu radiostacji, z której przekazywane były przez AK meldunki dla rządu emigracyjnego
w Londynie.

         Po wojnie Cygańska kierowała Szkołą Podstawową jeszcze do 1956 roku, następnie do 1961 pracowała jako nauczycielka. W swojej działalności pedagogicznej dbała, aby szkoła kontynuowała treści patriotyczne. Najlepszym tego przykładem były prowadzone lekcje, jak i organizowane apele oraz akademie mające zasięg pozaszkolny. Ze względu na swoje szlacheckie pochodzenie i związki z AK, Cygańska nie cieszyła się sympatią ówczesnych władz komunistycznych. Władze te nie mogły jednak nie dostrzec jej zasług dla rozwoju oświaty i uhonorowały ją Złotym Krzyżem Zasługi.

         Stefania Cygańska zmarła 11 listopada 1971 roku w Jaktorowie i jest pochowana na miejscowym cmentarzu. 
W 2004 roku Towarzystwo Przyjaciół Jaktorowa wykonało renowację grobu i ufundowało pamiątkową tablicę.

         Stefania Cygańska była osobą niezwykle skromną, zawsze wierną wartościom moralnym i patriotycznym, które wyniosła z domu. W swojej działalności zawsze na pierwszym miejscu stawiała dobro społeczne. Postać Stefanii Cygańskiej stanowi godny wzór do naśladowania dla obecnych i przyszłych pokoleń dzieci i młodzieży.

Autorami tekstu są: Jerzy Gmurski i Grzegorz Mrówczyński.

Tekst pochodzi z folderu pamiątkowego wydanego w 2009 roku.